Schikken of stikken?
Wat gaat u doen als u een medewerker moet ontslaan?
Soms vind ik het zo jammer dat we als conflictbemiddelaars een geheimhoudingsplicht hebben. Wij zien zoveel voorbeelden hoe een ontslag op een win-win-manier kan worden uitgewerkt. Dan heb je helemaal niet van die ingewikkelde personeelsdossiers nodig om de kantonrechter te overtuigen. Dat laatste is sinds de invoering van de Wet Werk en Zekerheid (wwz) in juli 2015 erg lastig gebleken, het aantal afwijzingen van ontslagaanvragen is levensgroot, zoals we in de kranten kunnen lezen. Bovendien, zo’n formele ontslagprocedure laat toch altijd een nare smaak na. Want wat je doet, is benadrukken wat er allemaal fout is gegaan. Daarbij verdwijnt alles wat wel goed is gegaan ver naar de achtergrond, waardoor ook de jaren voorafgaand aan het ontslag veel negatiever belicht worden, dan ze werkelijk waren. En dat doet zeer. Niet alleen voor de ontslagen medewerker, maar ook voor de leidinggevenden en de collega’s, die allemaal blijven zitten met de scherven van een onvrijwillig vertrek.
Mediators en conflictcoaches weten hoe het anders kan. In de talloze bemiddelingen die we doen en gedaan hebben, komt steeds weer naar voren dat je met een goed gesprek en begrip voor elkaar op een heel andere wijze afscheid kunt nemen. Een paar voorbeelden:
Eigen zaak
Bij een kleine drukkerij moeten mensen weg. De oudste en duurste drukker krijgt hulp om een eigen zaak op te zetten en mag op bepaalde dagdelen gebruik maken van de faciliteiten van de drukkerij om klanten met bijzondere vragen te bedienen. De werkgever betaalt drie maanden ontslagvergoeding (bij een arbeidsrelatie van 27 jaar) en stuurt klanten door.
Coachingsopleiding
Een personeelsvrouw krijgt in plaats van een ontslagvergoeding een coachingsopleiding en wordt toegevoegd aan de lijst van preferred suppliers van de organisatie.
Netwerk
Voor een leidinggevende, met recht op een behoorlijke ontslagvergoeding, wordt het persoonlijk netwerk van de directeur aangeboord. De leidinggevende vindt een positie met betere arbeidsvoorwaarden in een andere branche in ruil voor geheimhouding en de helft van de ontslagvergoeding.
Deal
En de allermooiste: een klein bedrijf in financiële nood ontslaat een medewerker. Het bedrijf kan de terecht geëiste ontslagvergoeding van ca € 100.000,00 niet betalen zonder ontslag van collega’s of een faillissementsaanvraag. In de mediation blijkt dat de medewerker niet weet dat de financiële nood zo hoog is. De directeur blijkt het ontslag enorm te betreuren, maar ziet geen andere uitweg. Ze maken samen de deal: de ontslagvergoeding gaat van tafel, er komt wel een uitgebreide afscheidsreceptie met alle collega’s. De medewerker wordt ingehuurd als adviseur, tegen een voor het bedrijf betaalbaar uurtarief, dat zal stijgen als het bedrijf weer winst maakt. De andere medewerkers worden op de hoogte gesteld van de financiële problemen en met hen wordt gekeken hoe het bedrijf weer winstgevend gemaakt kan worden.