Ik stond erbij en ik keek ernaar: wie zwijgt, stemt toe?!

Door Gerard Dijkstra

Ik stond erbij en ik keek ernaar.

Vernielingen op straat, agressie in het verkeer, verloedering van de binnensteden, geweld in stadions. Allemaal ongewenst gedrag buitenshuis, maar wat gebeurt er eigenlijk op het werk? En hoe herken je ongewenst gedrag op het werk?. “Een geintje moet toch kunnen? Natuurlijk! Een geintje kan ook erg leuk zijn, maar wanneer het steeds bij dezelfde collega gebeurt of een pesterijtje constant betrekking heeft op dezelfde collega, wordt de situatie anders.

Ongewenst gedrag

Ongewenst gedrag is vaak vijandig, vernederend of intimiderend gedrag dat gericht is op dezelfde persoon. Helaas, komt het in bijna alle organisaties voor. Het slachtoffer is niet in staat zich te verweren en de pester of het groepje pesters heeft meer macht dan het slachtoffer. Pesten gebeurt meestal door één persoon of door een klein groepje waarbij één iemand het voortouw neemt. En kleine groepjes kunnen steeds groter worden, als de druk om mee te doen ook groter wordt. Ongewenst gedrag heeft vaak te maken met machtsuitoefening. Bij kinderen komt al pestgedrag voor. Mensen zijn zich vroeg bewust van het feit dat ze, wanneer ze macht hebben, invloed kunnen uitoefenen over anderen en controle kunnen hebben over een situatie.  Pesters zijn vaak dominant aanwezig.

Een nog belangrijker vraag is misschien waarom ongewenst gedrag kan voortbestaan.

Onzekerheid

Een factor die voortbestaan mogelijk maakt, is het verzwijgen van ongewenst gedrag. Slachtoffers worden onzeker: ze vragen zich af of men hen wel gelooft en of het niet hun eigen schuld is, omdat ze het laten gebeuren en er niks tegen doen. Schaamte over de situatie kan ook een rol spelen. De dader zal niet over zijn gedrag spreken en krijgt steeds meer speelruimte om de terreur voort te zetten. Er zijn altijd omstanders, de collega’s, die het zien gebeuren. Wat kan van hen verwacht worden? Voor omstanders is een situatie met ongewenst gedrag een complexe situatie. Een aantal van hen is bang voor de daders en gaat meedoen. Anderen willen er niks mee te maken hebben en lopen om het probleem heen, terwijl er ook collega’s zijn die graag iets willen doen, maar onmachtig zijn. Ze zijn niet bang voor de dader maar voor de gevolgen die het voor hun eigen werk kan hebben.

Gevolgen van ongewenst gedrag

De gevolgen van ongewenst gedrag kunnen desastreus zijn. Pesterijen en ongewenste gedragingen zijn veelal niet te voorspellen, waardoor slachtoffers voortdurend op hun hoede moeten zijn, steeds in onzekerheid verkeren en daardoor argwanend worden, ook ten aanzien van personen die niet treiteren. Dit proces is slopend en kan uitmonden in zware depressies, lichamelijke uitputting en uiteindelijk zelfmoord. Dergelijke gevolgen hebben uiteraard grote invloed op de partner en de kinderen van het slachtoffer. De schade die door daders wordt aangericht, strekt daarmee veel verder dan alleen het slachtoffer zelf. Het advies is: zwijg niet maar maak het juist bekend. Het aloude spreekwoord ‘wie zwijgt, stemt toe’ mag geen betekenis krijgen!

Lees meer over Conflicten:

https://www.merlijngroep.nl/blog/hoe-ga-ik-om-met-ongewenst-gedrag/