Wetsontwerp Bevordering Mediation

Door Merlijn

Weeffout in ons rechtssysteem?

De memorie van toelichting op het Wetsvoorstel Bevordering Mediation leest als een goed geschreven ode aan mediation. Zelfredzaamheid, het actief zoeken naar een oplossing van een probleem, de bestendigheid van de gevonden oplossing en het ontlasten van de rechtspraak worden als de voordelen van de mediation genoemd.

De wet bestaat uit twee onderdelen:

• De instelling van een wettelijk register van beëdigde mediators
• De wijziging en aanpassing van bestaande wetgeving, met name de wet Burgerlijke Rechtsvordering-Rv en de Algemene Wet Bestuursrecht- AwB.

In beginsel leent ieder geschil met een relationele dimensie zich ervoor om met toepassing van mediation te worden opgelost, aldus de Memorie van Toelichting-MvT. Vervolgens worden een halve pagina lang bijna uitputtend de voorbeelden van relationele geschillen letterlijk benoemd.

Maar in het vervolg van de MvT wordt flink gas terug genomen. Als partijen in een geschil niet wensen te kiezen voor mediation, kunnen ze naar de rechter stappen.

Nu partijen niet verplicht kunnen worden tot mediation, ligt het in de rede dat de rechter geen formele consequenties verbindt aan de omstandigheid dat zij geen gebruik wensen te maken van mediation.

Geen verplichting dus maar wel stimulering?

Ook dat niet. Het rechtsvermoeden dat een zaak zich leent voor mediation en dus voor verwijzing door de rechter staat niet in dit voorstel beschreven. En er worden evenmin rechtsgevolgen verbonden aan de aanwijzingen aan bestuursorganen om mediation in te zetten voor de oplossing van conflicten met burgers. In eerdere voorstellen van het lid van de Tweede Kamer Van der Steur waren deze stimulansen wel opgenomen. Minister van der Steur ziet het nu echter anders. Het stimuleren van burgers om in eerste instantie te proberen zelf hun probleem op te lossen wordt ondergeschikt gemaakt aan de toegang tot het recht. Dat vind ik een overwaardering van het formele recht. Bovendien kunnen burgers of andere rechtspersonen door derden ook nog gedwongen worden om voor de rechter te verschijnen. Met als inzet dat de rechter als buitenstaander het ervaren probleem oplost Terwijl burgers of andere rechtspersonen volgens dit wetsvoorstel niet wettelijk gestimuleerd mogen worden om eerst met elkaar te praten in een poging zelf tot een oplossing te komen. Dat lijkt me ongerijmd en een weeffout in ons rechtssysteem. Zeker in een politiek en maatschappelijk klimaat waarin het zelf-oplossend vermogen van burgers  juist gestimuleerd wordt. Ik hoop dat de Tweede Kamer daar anders over denkt en het stimuleren van mediation alsnog in de wet opneemt.

Drs. Piet Jeuken MA
MfN, IMI en rechtbank mediator.
Voorzitter Raad van Advies Merlijn Advies Groep

Opleiding tot mediator volgen?:

https://www.merlijngroep.nl/mediation-opleidingen/basisopleiding/