Spreekt u ook een aardig woordje over de grens?

Door Merlijn

In welke taal internationale conflicten worden besproken maakt minder uit dan verwacht

Werken bij een multinational vraagt kennis van de verschillende culturen in de landen waar het bedrijf actief is. Vrij bekend is dat verschil bij onderhandelingen. Zo gaan Nederlanders graag direct aan tafel om een deal te sluiten om daarna die deal met de contractpartners te vieren met een uitbundig etentje. Japanners zijn juist gewoon eerst te investeren in de relatie door bijvoorbeeld een hapje te eten en heel geleidelijk toe te werken naar een geschikt moment waarop de deal kan worden besproken. Natuurlijk speelt het verschil in taal ook een rol. De Amerikaanse Japan-kenner Robert Christopher heeft veel kenmerken van het Japans beschreven, onder andere het gegeven dat men in Japan in maar liefst dertien ‘nuances’ nee kan zeggen met behulp van een ja-uitdrukking. Dat maakt het niet bepaald makkelijk om conflicten met elkaar uit te praten.

Bij al die factoren die het niet makkelijk maken om internationale conflicten al pratende op te lossen, levert recent onderzoek toch ook een keer een lichtpuntje op. Het lijkt logisch dat in verschillende talen andere interventies worden gebruikt om kleine kortsluitingen in de mondelinge communicatie op te lossen. De Nederlandse wetenschapper Mark Dingemanse heeft met 11 collega wetenschappers deze veronderstelling onderzocht voor 12 verschillende talen: Nederlands, Engels, Italiaans, Russisch, IJslands, Cha’palaa (Ecuador), Lao (Laos), LSA (Argentinië), Mandarin (Taiwan), Murrinh-Patha (Noord-Australië), Siwu (Ghana) en Yélî Dnye (Island Melanesia). Welke interventies worden in die talen door luisteraars gebruikt om kleine kortsluitinkjes in de mondelinge communicatie door de spreker te laten repareren?  Tegen de verwachting in blijkt uit dit onderzoek dat luisteraars in al deze talen van dezelfde drie soorten interventies gebruik maken.

In totaal zijn in 48,5 uur conversatie 2.053 interventies geteld en dat is gemiddeld maar liefst één interventie op elke 1.4 minuut. Wordt gekeken naar afzonderlijke gesprekken dan blijkt reparatie binnen elke 5 minuten plaats te vinden, wat opnieuw bevestigt hoe complex mondelinge communicatie in de praktijk is.  In de situatie dat de luisteraar iets niet begrijpt van wat de spreker zojuist heeft gemeld, blijkt de luisteraar te kiezen uit drie dezelfde soorten interventies,  om de spreker het probleem te laten repareren:

1. Een open verzoek om de spreker duidelijkheid te laten verschaffen met interventies als:
   • Huh?
   • Sorry, ik volg je ff niet…
   • Daar ben je mij even kwijt…
2. Een specifiek verzoek om duidelijkheid te laten verschaffen met interventies als:
   • Wie heeft dat gedaan?
   • Wat is daar gebeurd?
   • Op welke dag is dat geweest?
3. Een specifieke suggestie of oplossing die de spreker alleen hoeft te bevestigen, met interventies als:
   • Dus Saskia is bevallen van een jongen
   • Die politie heeft de inbreker nog aangetroffen
   • Je hebt de blauwe auto gekocht

Niet alleen blijkt dat in alle onderzochte talen dezelfde  drie soorten interventies voor reparatie worden gebruikt, maar ook dat luisteraars steeds een zo specifiek mogelijke interventie kiezen. Is er teveel onduidelijk, dan past een open verzoek het beste en kan dit desgewenst gevolgd worden door meer specifieke interventies. Is slechts op één punt onduidelijkheid ontstaan, dan wordt direct een specifiek verzoek of een concrete suggestie als oplossing ter bevestiging aan spreker voorgelegd.

Het blijft ingewikkeld voor partijen om hun conflict al pratende op te lossen. Het is goed te weten dat internationaal dezelfde drie typen interventies worden gebruikt bij het vragen naar verduidelijking in gesprekken; dit is een even belangrijke als simpele techniek om conflicten te voorkomen of op te lossen.

Bron: PLOS ONE | DOI:10.1371/journal.pone.0136100 September 16, 2015. Mark Dingemanse

Lees meer over conflicten:

https://www.merlijngroep.nl/conflict/