Regieraad – dé nieuwe medezeggenschap?

Door Merlijn

In een eerdere LinkedIn-discussie zag ik een wel erg nieuw fenomeen voorbijkomen: de regieraad.

Navraag leerde me dat dit een medezeggenschapsraad was van een grote zorginstelling die in overleg met directie en medewerkers tot stand gekomen zou zijn in een traject dat getrokken werd door een van onze collega’s. Daar is op zich helemaal niets mis mee; werknemers en werkgevers hebben immers vanuit hun eigen rol en positie verantwoordelijkheden voor mens en bedrijf. Maar naar aanleiding van de recente publicatie over de hernieuwde zorgbrede governance code dook deze discussie opnieuw op. En toen vielen de schellen even van mijn ogen. Want wat las ik? De regieraad moest zich niet met de inhoud van het beleid bemoeien, alleen met het proces!!

Adviesrecht

Maar het adviesrecht dan? Want dat was de vraag die ik me naar aanleiding van deze publicaties stelde. Hoe ik de zaken wendde of keerde, ik kwam altijd op een hartstochtelijk “nee” uit. Medezeggenschap houdt zich altijd met inhoud en proces bezig. Niet dat zij op de plaats van de directie zit of gaat zitten, maar domweg omdat ze daarin een rol heeft die wettelijk is verankerd. Van belang is in deze het adviesrecht volgens artikel 25 van de wet op de ondernemingsraden (WOR). In de opbouw van dit recht is vooral artikel 25, lid 3 van belang. Daarin wordt een aantal eisen aan adviesaanvragen gesteld: beweegredenen, alternatieven en gevolgen van een voorgenomen besluit moeten er duidelijk in staan. Dat gaat naar mijn mening over inhoud.

Algemene gang van zaken

De medezeggenschap voert “tenminste twee keer per jaar” met directie en een vertegenwoordiging van de toezichthouder of commissarissen een strategisch overleg over de ontwikkelingen binnen een bedrijf of instelling (artikel 24 WOR). Daarbij gaat het er niet in eerste instantie om te weten hoeveel advies- of instemmingaanvragen de medezeggenschap krijgt (al is dat ook van belang), maar vooral waarom ze die krijgt. Inhoud dus. En het proces wordt in sterke mate door het overleg bepaald.

Pas toe: de rol van governance codes

Dat is nog bij een aantal codes wel even wennen, maar inmiddels staat in verreweg de meeste codes de medezeggenschap als “stakeholder” beschreven. Nu kan dit een begrip zijn dat voor velerlei uitleg vatbaar is, maar de rode draad is wel dat de medezeggenschap als een partij met een eigen verantwoordelijkheid voor mens en bedrijf wordt gezien. Dat kan alleen op basis van een juist evenwicht van inhoud en proces. Vele governance codes gaan uit van de stelling “pas toe of leg uit”. Inmiddels zijn er codes die enkel en alleen uitgaan van de stellingname “pas toe”. Dat kan heel ver gaan. In de vernieuwde zorgbrede governance code staat bijvoorbeeld, dat verzekeringsmaatschappijen alleen met die zorginstellingen in zee gaan die de zorgbrede governance code toepassen. En dat komt ook in andere sectoren steeds vaker voor.

Alleen proces?

Als ik alles op een rijtje zet, dan heeft de medezeggenschap een verantwoordelijke taak in het inhoudelijk beoordelen van processen binnen bedrijven of instellingen. Wettelijke kaders en maatschappelijke ontwikkelingen stellen haar daartoe in staat, sterker: verplichten haar die rol, naast procesmatig, ook inhoudelijk invulling te geven. Ook een medezeggenschap die de titel “regieraad” draagt, heeft die rol. Ook de regieraad valt onder wettelijke verplichtingen en kan de ogen voor maatschappelijke ontwikkelingen  niet sluiten. Maar de inhoudelijke rol zit hem ook in de naam besloten. Immers, hoe kan je een regierol hebben als je niet over de middelen en intenties beschikt om die rol ook daadwerkelijk waar te maken? Of ligt de regie dan ineens elders?

Lees meer over medezeggenschap:

https://www.merlijngroep.nl/blog/tendensen-in-de-risico-inventarisatie-en-evaluatie/