Het familiegesprek bij leven van de erflater – over wat en hoe na de dood

Door Merlijn

Pre-mediation bij nalatenschappen

Je hoort vaker dat familieleden na het overlijden van een of beide (stief)ouders ruzie krijgen omtrent de afwikkeling van de nalatenschap. Er zijn onderling verschillende verwachtingen: wat en hoe er wordt nagelaten kan de achterblijvers confronteren en onaangenaam verrassen. Oude en onverwerkte pijn komt dan nogal eens boven drijven. Helaas is op dat moment de erflater er zelf niet meer om zijn of haar wensen toe te lichten, bij te stellen of ervaren tekortkomingen recht te zetten. Nog bij leven een familiegesprek voeren over de wensen van de erflater(s) kan een hoop gedoe achteraf voorkomen en geeft zelfs de kans om “onaffe” zaken rond te maken.

Niet om geld en goederen alleen

De ervaring bij afwikkeling van conflicten bij nalatenschappen leert dat die conflicten niet slechts gaan over wat de erfgenamen al dan niet aan financieel waardevolle goederen krijgen. Zelfs de wens van een moeder om haar favoriete zilveren theelepel na te laten aan de schoondochter die haar in de laatste maanden heeft verzorgd, kan helemaal verkeerd vallen bij de eigen dochter met wie de moeder een moeizame relatie had. Met de dood komt de laatste afrekening van alles wat niet meer kan veranderen met alle pijn, woede en verdriet die daarbij komen kijken. Het is dan ook waardevol om nog bij leven te bespreken wat er anders in emotionele zin mogelijk onopgelost wordt nagelaten.

Begeleiding bij het familiegesprek

Het voeren van een gesprek over wat er gebeurt bij of na de dood doen we niet graag. Het is verdrietig om je voor te stellen hoe het dan zal zijn of het voelt zelfs morbide om nu al een verdeling van de spullen te maken. Bij een familiegesprek bij leven van de erflater gaat het er vooral om de erflater en de erfgenamen met elkaar te laten praten over belangrijke zaken die nog niet besproken of uitgesproken zijn of waarover nog niet is nagedacht. Als het gaat om emotionele niet uitgesproken gevoelens en gebeurtenissen, dan is het vaak lastig om dat zelf te doen en is de aanwezigheid van een meervoudig partijdig gespreksbegeleider – zoals een nalatenschapsmediator – heel behulpzaam.

Agendapunten

Om een beeld te krijgen van wat er zoal bij een familiegesprek aan de orde moet komen, is het goed om van te voren wensen en bespreekpunten bij de familieleden op te halen. Niemand wordt dan overvallen met pijnlijke onderwerpen waarover men nog niet heeft kunnen nadenken. Te denken valt aan de vragen:

• Is er een testament en wie of wat is daarin wel en (nog) niet opgenomen?
• Wie wordt de executeur testamentair – degene die de bepalingen uit het testament zal uitvoeren – en wat doet die keuze met de anderen?
• Wat zijn de verschillende scenario’s die zich kunnen voordoen en wat is er dan nodig om van tevoren te regelen?
• Zijn er bijvoorbeeld wensen over euthanasie in geval van ondragelijk lijden en wie heeft dan de volmacht om daarover te beslissen?
• Wat zijn de wensen van de erflater en/of de familieleden ten aanzien van de uitvaart?
• Zijn er nog ervaren tekort(koming)en, of onvervulde behoeften die besproken dienen worden?

Vooral aan te bevelen in bepaalde gevallen

Wanneer er sprake is van een samengesteld gezin of van een ouder die opnieuw is getrouwd en er zijn volwassen (stief)kinderen, dan is het zeker aan te bevelen een familiegesprek bij leven te voeren. Een stiefouder krijgt veelal het vruchtgebruik over de nalatenschap of de woning, en wat gebeurt er wanneer die weer een nieuwe partner treft, en wat doet dat met de kinderen van de erflater? Is dat nog conform de wens van de erflater of dient er dan apart nog iets in het testament te worden opgenomen? Ook in het geval, dat er sprake is van een familiebedrijf, dat door een of meer van de kinderen wordt overgenomen of aan derden wordt verkocht, is een familiegesprek bij leven van de erflater(s) zeker aan te raden.

Meer informatie?

Merlijn heeft zeer betrokken en ervaren mediators en gespreksbegeleiders die een dergelijk familiegesprek deskundig kunnen begeleiden vanuit systemisch en/of juridisch perspectief. Voor mediators die zich willen bekwamen in het begeleiden van dit soort familiegesprekken als pre-mediation bij nalatenschappen, kan bij Merlijn de training ‘Mediation bij nalatenschappen – specialisatietraining in systemisch perspectief’ worden gevolgd.

Bekijk de data of op zoek naar een verdiepingstraining? Merlijn biedt ook een verdiepende (terugkom) dag. Lees meer

Bekijk ons gehele systemische trainingsaanbod hier in een overzichtelijke blog! Klik hier

Meer lezen over:

• mediation en nalatenschappen: misverstanden over mediation
• tips bij mediation gesprekken: online mediationgesprekken voeren