Governance codes en medezeggenschap – hoe zit dat nu eigenlijk?

Door Merlijn

Even terug

Die vraag kwam al aan de orde tijdens een workshop die in november 2014 plaatsvond in samenwerking tussen de Merlijn Groep en de BVMP. Onder de titel “OR en toezichthouder: vriend of vijand?” gaf Frank Schreiner een uiteenzetting over de mogelijkheden die de OR heeft. Hij voorspelde toen dat er een update in de uiteenlopende codes zou gaan plaatsvinden en opperde zelfs de mogelijkheid van een wettelijke verankering. Profetische woorden, zo bleek. Ook al onderging de wettelijke verankering, mede als gevolg van de recente verkiezingen en de huidige kabinetsformatie, enige vertraging. Tijd voor een tussenbalans, die in  de samenwerking met de Merlijn Groep en de Beroepsvereniging van Medezeggenschap Professionals (BVMP), op 15 mei 2017 in Houten plaatsvond.

Wat is er zoal veranderd?

In een goed bezochte bijeenkomst werd vastgesteld dat de governance codes zich steeds meer richten op cultuur en gedrag binnen de onderneming.

De grondhouding “pas toe of leg uit” is in de tussentijd steeds meer verschoven naar “pas toe”. Goede voorbeelden hiervan zijn te vinden in de Nederlandse Corporate Governance Code; de governance code voor de woningcorporaties en de Zorgbrede Governance Codes (ziekenhuizen en zorginstellingen). Niet langer zullen toezichthouders zich kunnen verschuilen achter het adagium dat ze alleen met directies praten (zoals tot voor kort gebruikelijk in de zorg), maar zullen ze voor het overleg ook met andere stakeholders kunnen gaan praten. Eén ervan is de ondernemingsraad.

Is dat nieuw?

Niet helemaal. Ondernemingsraden kunnen in het artikel 24 WOR-overleg al “ten minste één keer” met de toezichthouders of commissarissen praten (of meer als nodig) en kennen het voordrachtsrecht voor een werknemerscommissaris of toezichthouder. Ondernemingsraden van beursgenoteerde ondernemingen (en daarmee automatisch NV’s) hebben sinds 2009 bovendien al spreekrecht in algemene vergaderingen van aandeelhouders (AvA’s). Dat alles blijft ongewijzigd.

Wat kan de ondernemingsraad ermee? Een paar tips

Maar omdat de positie van de medezeggenschap steeds sterker in beeld komt, kunnen ondernemingsraden in, bijvoorbeeld, adviestrajecten steeds vaker verwijzen naar hetgeen governance codes over hun rol melden. Nog altijd is dit niet wettelijk verankerd. Maar in het geval van het niet-nakomen van governance codes kunnen externe partijen druk uit oefenen door te zeggen dat een instelling niet verder toegelaten kan worden. In de zorg kan dit dus een belangrijk punt van overwegen zijn om medezeggenschapsorganen daadwerkelijk als stakeholder te zien – vanuit hun rol voor mens en bedrijf en vanuit hun eigen verantwoordelijkheid. Controle op naleving van gemaakte afspraken is wel een OR-taak, zo stelt artikel 28 WOR (bevorderende taken).

Lees hier meer over de Wet op de Ondernemingsraden:

https://www.merlijngroep.nl/blog/een-nieuwe-wet-op-de-ondernemingsraden-wor-wat-verander-er-zoal/