Gewenst of ongewenst gedrag bij mediation?

Door Roelfina Lesage-den Hollander

Wie bepaalt de criteria?

Vrijdagmiddag staat het kennismakingsgesprek gepland met cliënten X & O. Na een korte introductie van mijzelf legt partij X een voice recorder op tafel. “Ik heb besloten dit gesprek op te nemen,” zegt X standvastig. Partij O schiet steil achterover en wil de gespreksruimte verlaten. Ik ervaar het opnemen van gesprekken als ongewenst en spreek partijen hierop aan. Voor mediation geldt de vertrouwelijkheid en ik wil persoonlijk niet dat er opnames gemaakt worden. In een andere mediation valt mij op dat de woordkeuze van partijen niet altijd even “fatsoenlijk” is en hun lichaamstaal zeer expressief. Als interventie gebruik ik een keer zelf het woord dat partijen nogal vaak bezigen en ben benieuwd naar de reactie. Dan blijkt dat dit de manier is waarop partijen al jarenlang, niet alleen met elkaar, communiceren. “Ach, da’s gewoon, daar hoeft u zich niets van aan te trekken”, zegt de ene partij. De ander knikt bevestigend en kan hierom lachen.

Waarborgen van de veilige setting

In hoeverre is het onze taak als mediator om partijen gedragsregels op te leggen? Hoe waarborgen wij de veilige setting waarin partijen zich vrij voelen om hun gedachten en emoties uit te spreken? Wanneer grijp je in? Maar ook, hoe voorkom je dat partijen dichtklappen, omdat wij hun gebruikelijke wijze van communicatie ongewenst vinden en ze hierop aanspreken? Wie bepaalt deze criteria?

In mediation zijn bepaalde gedragingen ongewenst in de context van de mediation of ze zijn ongewenst in het algemeen, volgens onze normen en waarden. Als procesbegeleider is het onze taak om de sfeer open en veilig te houden. Iedere mediation is anders, omdat we continu te maken hebben met verschillende personen/karakters. Zodoende is “open en veilig” voor iedere mediation verschillend. Voor een groot deel bepalen partijen welk gedrag gewenst of ongewenst is. Ik zie het als onze taak dit te signaleren en hierop aan te sluiten. Mijns inziens valt dit ook onder de zelfbeschikking van partijen. Daarnaast zijn een aantal “gedragsregels” af te leiden uit de mediation overeenkomst en het MfN-reglement. Vertrouwelijkheid is daar, zoals in het bovenstaande voorbeeld, een hele belangrijke van. Tot slot zijn er de gedragscriteria die iedere mediator persoonlijk, bewust of onbewust, aanhoudt. De ene mediator tolereert schelden, vloeken en stemverheffingen in het kader van “hoe breder de kloof, hoe mooier de brug”, terwijl een andere mediator hier duidelijk over afspreekt dat partijen elkaar met respect moeten benaderen en moeten letten op hun woordkeuze.

Deze criteria hangen als een onzichtbare wolk over de mediation, maar hierover kan men dus onderling afspraken maken. Wat vinden partijen wenselijk? Wat is er toegestaan volgens de MfN “spelregels” en wat vind jij persoonlijk wenselijk?

Transparante communicatie hierover zal ervoor zorgen dat ongewenst gedrag de voortgang van de mediation niet blokkeert.

Lees meer over conflictcoaching:

https://www.merlijngroep.nl/blog/ik-haat-die-vent/