De stank van jaloezie

Door Francine ten Hoedt-van Rintel

Sija is van jongs af aan gefascineerd door make-up. Als haar grote zus zich opmaakt, zit ze ingespannen toe te kijken en vraagt bij ieder streepje en veegje waarom. Zelf hoeft ze het spul niet op haar gezicht, ze vindt het veel mooier om te kijken naar wat die verf met een gezicht doet. Zodra ze op internet mag, volgt ze alle tutorials die er zijn en probeert van alles op haar vriendinnen uit. Tijdens haar opleiding tot schoonheidsspecialiste mag ze stage lopen bij Knappe Koppen de meest bekende parfumerie annex schoonheidssalon van de stad. Daar komen alle beroemde mensen, zoals de partners van de burgemeester, de notaris en de makelaar. Ook is er wel eens een soapactrice gesignaleerd en een schrijfster.

Sija is helemaal door het dolle heen en geniet met volle teugen van alles wat ze leert. En ook Ed de Kop, de eigenaar van de zaak is blij met haar enthousiasme en werklust. Echt een voorbeeld voor zijn vaste medewerksters in zijn drie instituten en parfumerieën. Soms raken die een beetje uitgeblust en hebben dan even een goede prikkel nodig. Daar kan Sija wel voor zorgen. Na haar stage blijft Sija op uitnodiging van De Kop doorwerken, eerst alleen tijdens vakanties en op zaterdag, na afronding van haar studie in vaste dienst. Een droom die uitkomt.

Enthousiasme wekt jaloezie

Het eerste jaar bij Knappe Koppen is geweldig voor Sija omdat ze zoveel kan leren van haar collega’s. Ze werkt op de hoofdvestiging en Bianca, de topstyliste wordt haar onofficiële mentor. Die geeft haar steeds tips hoe het anders en beter kan. Sija is daar erg blij mee, maar merkt ook dat ze er onzeker van wordt. Sommige tips van Bianca kloppen niet met wat ze op haar opleiding heeft geleerd. Ook vindt ze dat Bianca vaak harde make-up gebruikt en weinig weet over de nieuwste trends. Maar ja, Bianca is wel de topstyliste van Knappe Koppen. Sija accepteert Bianca’s leiding, maar als Bianca er niet is, leeft ze zich uit, tot grote tevredenheid van de klanten. Op een dag krijgt Bianca dat door en roept Sija op het matje. Een van de andere stylistes, Wanda, komt erbij staan en begint tegen Bianca te schelden. Haar boodschap? Bianca is een vals serpent met een verborgen agenda, die het niet kan hebben als een andere styliste meer succes heeft dan zij. Wanda zelf was ooit net zo goed als Sija, maar is door Bianca klein gemaakt. Dat zal Sija niet gebeuren. De ruzie loopt hoog op. Bianca dient een klacht in bij de directeur tegen Wanda en tegen Sija. De Kop schrikt van het gebeuren. In al die veertig jaar dat hij zijn zaken heeft, is er nog nooit zoiets voorgevallen. Natuurlijk was er wel eens kinnesinne, maar ja, dat krijg je als er alleen maar vrouwen voor je werken. Die kunnen dingen soms erg persoonlijk nemen.
Hij gaat eerst met alle stylistes van de hoofdvestiging is gesprek en daarna met de verkoopsters. De stylistes steunen Bianca, de verkoopsters houden zich op de oppervlakte. De Kop kan er niet goed uitkomen, maar gelukkig heeft hij nog een drogisterij-parfumerie in een van de vergrijste wijken van de stad. Daar werken zijn oudste vaste krachten, daar kan Sija even tot rust komen en de benodigde warenkennis op doen. Wanda gaat naar het andere filiaal, waar ze toch al stylistes te kort komen. En als het daar niet goed gaat, moet ze maar naar ander werk omzien.

Het werken in het andere filiaal valt Sija behoorlijk tegen, omdat de parfumerie, zoals de naam al zegt, vooral parfums verkoopt. De verschillende make-up merken die ze in huis hebben, staan in een hoekje te verstoffen en worden nauwelijks verkocht. Dat is Sija een doorn in het oog. Ze weet steeds meer klanten te interesseren in oogmake-up. Als ze een oudere vrouw met een huidprobleem helpt met een goede foundation, loopt het storm. De vrouw blijkt lid te zijn van een grote vrouwenvereniging en al haar vriendinnen willen een consult met Sija.
De andere verkoopsters zien het met lede ogen aan. Zij konden altijd opscheppen over hun goede verkoopresultaten en nu steekt Sija hen naar de kroon. Er komt een geruchtenstroom op gang, waarin allerlei onvriendelijke zaken over Sija worden rondverteld. Niemand kan precies de vinger erop leggen hoe het komt, maar ineens wil niemand meer samenwerken met Sija. Er gebeuren allerlei kleine ongelukjes met de make-up spullen. Soms staat ineens een nieuwe pot crème open of zijn er mascarastrepen op de smetteloos witte counter. En dat kan alleen maar door Sija gedaan zijn, omdat zij de enige is die bij de make-up werkt. Al gauw is Sija voortdurend in touw om alles wat ze doet te controleren en nog eens en nog eens. Een grote opgave, vooral omdat ze nog steeds veel klanten helpt. Ze raakt steeds zenuwachtiger, vermoeider en begint te geloven dat het echt aan haar ligt.

Wat is waarheid?

In het paasweekend slaan ineens de stoppen door bij Sija. De gedachte dat ze weer terug moet naar haar werk, waar haar collega’s haar voortdurend pesten en kleineren, waar ze steeds op haar hoede moet zijn … ze kan het niet. Ze meldt zich ziek. Intussen bellen haar collega’s met de directeur om over Sija te klagen. Ze is slordig, maakt producten kapot en is niet collegiaal.

De Kop schrikt en gaat op onderzoek uit. Het is al de tweede keer dat er gedoe is rondom Sija, daar is hij niet blij mee. Al is een medewerkster nog zo goed, hij heeft geen zin in dit soort fratsen. Hij gaat in gesprek met Sija en vertelt over de klachten van haar collega’s. Sija is zo moe en murw geslagen dat ze zich nauwelijks kan en durft te verweren. De directeur gelooft haar collega’s die hij veel langer kent en laat Sija nauwelijks ruimte om haar verhaal te doen. Ze gaat naar de derde zaak, waar het rustiger is. Daar kan ze uitrusten en bijkomen. Er werken nog drie andere stylistes, dus Sija zal het er makkelijk hebben. Dat klopt volledig. De klanten zijn bijna zonder uitzondering allemaal op leeftijd en gaan hun hele leven al naar de schoonheidsspecialiste, liefst dezelfde die ze jaren ervoor ook al gehad hebben. Sija’s agenda blijft leeg, tot ze haar vriendinnen overhaalt om bij haar te komen voor een behandeling. Ook haar moeder wil helpen en die neemt haar vriendinnen mee. De vaste klanten zien hoe mooi Sija’s klanten de deur uit gaan en vragen of ze ook zo’n behandeling kunnen krijgen. De andere stylistes zijn niet zo goed als Sija en vertikken het om het van haar te leren. En weer heeft Sija meer succes dan goed voor haar is. Ze wekt weer de jaloezie van haar collega’s. Maar nu gaat het er nog gemener aan toe. Haar klanten krijgen onjuiste informatie over haar agenda. Haar producten zijn regelmatig op of bedorven. Binnen een mum van tijd zit Sija weer thuis. Dit keer schakelt De Kop de arbo-arts in. Er moet iets met Sija aan de hand zijn. Ze lijkt steeds met veel plezier, enthousiasme en resultaat aan de slag te gaan, maar het gaat steeds mis. En steeds sneller ook. In de wandelgangen wordt gefluisterd dat ze een narciste is die niet tegen kritiek kan. Dat ze aan de drugs is en daarom steeds alles kwijt raakt. Dat ze stiekem vriendinnen een gratis behandeling geeft.

Bij de arbo-arts kan Sija eindelijk haar verhaal kwijt. Die constateert dat er weinig mis is met Sija, anders dan dat ze weggepest is bij alle drie de filialen. Hij raadt mediation aan. In een vertrouwelijk gesprek onder leiding van een belangeloze deskundige, moet er toch een oplossing gevonden kunnen worden. De directeur vindt het maar niets. Hij heeft intussen zoveel verhalen over Sija gehoord dat hij haar liever kwijt dan rijk is, hoe aardig hij haar ook vindt. Maar nu ze ziek thuis zit, kan hij haar niet ontslaan.

Ergens vindt hij het ook jammer als Sija zou stoppen, want ze heeft wel ervoor gezorgd dat in alle drie de filialen waar ze gestaan heeft, de omzet behoorlijk is verhoogd. Van de klanten hoort hij alleen maar goede verhalen over haar deskundigheid, over de vriendelijkheid waarmee ze helpt, over de vele oplossingen die ze heeft weten te vinden. Misschien heeft ze wel een gespleten persoonlijkheid!
Maar mediation vindt hij te zwaar. Hij heeft geen problemen met Sija als mens. Er zijn alleen maar problemen op het werk en om die op te lossen hebben ze geen buitenstaander nodig.
De arbo-arts raadt Sija aan om toch een onafhankelijke gespreksleider te vragen, omdat ze tegenover de directeur haar verhaal niet durft te doen. Hij stelt conflictcoaching voor omdat de directeur niet wil meewerken aan mediation. Voor de directeur is conflictcoaching ook aanvaardbaar, omdat hem dat een stuk minder formeel in de oren klinkt.

Conflictcoaching: de intake

Tijdens de separate intake gesprekken met de conflictcoach vertelt De Kop uitgebreid over de geschiedenis van Sija in zijn bedrijf. Hoe enthousiast en creatief ze was en hoe hij haar waardeerde, echt een medewerkster om trots op te zijn. Hij heeft veel moeite gehad met de klachten van de collega’s over haar. De eerste keer kon hij het nauwelijks geloven, maar alle dames uit haar team waren heel duidelijk geweest: Sija paste niet in hun team en was niet geschikt voor dit werk. En bij de tweede en derde locatie ging het net zo. Hij vindt het jammer dat Sija haar kant van de zaak niet verduidelijkt. Ze laat zich gewoon wegsturen naar een ander filiaal, ook al zijn haar klanten zo tevreden. En steeds weer die klachten. Er moet iets met haar aan de hand zijn. De andere 49 collega’s zeggen het ook.
Sija vertelt beknopt hoe ze jarenlang is gepest en hoe groot de jaloezie is tussen de collega’s. Nu de arbo-arts haar geholpen heeft om duidelijk te krijgen wat er aan de hand is, is ze een stuk rustiger geworden en heeft ze iets van haar zelfvertrouwen terug gewonnen. Het liefst zou ze weg willen bij de zaak, maar de Kop is altijd zo goed voor haar geweest en heeft haar zoveel vertrouwen geschonken, dat ze hem niet wil kwetsen. Al baalt ze ervan dat hij gewoonweg voor zoete koek geslikt heeft wat de collega’s over haar verteld hebben.

Het gezamenlijk gesprek

In het gezamenlijk gesprek vertellen ze elkaar wat er gebeurd is, vanuit hun eigen ervaring. De Kop is geschokt als hij hoort over het pesten, maar kan niet geloven dat dat daadwerkelijk gebeurd is. Zulke mensen heeft hij niet in dienst. Hij is er van overtuigd dat Sija het verkeerd gezien heeft. Ze was ook nog zo jong toen ze bij hen begon en moest nog weerbaar worden. Hij vraagt zich af waarom ze niet bij hem is gekomen om dit te bespreken. Als Sija uitlegt dat hij de grote baas is en dat je niet zo maar over collega’s gaat klagen, zeker niet als ze allemaal tegen je zijn, begrijpt hij het eerst niet. Maar als ze een aantal klachten en voorvallen besproken hebben, beginnen de kwartjes bij beiden te vallen. Sija heeft zich nooit gerealiseerd dat ze voor haar collega’s een bedreiging vormde. Vooral voor Bianca, die al jarenlang als beste styliste gold, waren Sija’s enthousiasme en succes lastig te verteren. De Kop begrijpt dat er iets gedaan moet worden aan de teams en aan de sfeer binnen de organisatie. Sija is blij dat hij eindelijk begrijpt wat er aan de hand is.
En dan stokt het gesprek. Er komt geen voortgang meer, ze draaien in kringetjes. Sija probeert te praten over haar werkhervatting, De Kop komt met vage verhalen. Uiteindelijk trekt Sija de stoute schoenen aan en zegt dat ze begrijpt hoe lastig het is als zij weer naar een ander filiaal moet worden overgeplaatst. Haar reputatie is kapot, er is ontzettend over haar geroddeld en ze voelt zich niet veilig meer. De Kop vindt dat ze de kans moet krijgen om dingen recht te zetten, maar ziet vooral nog meer problemen opdoemen. Uiteindelijk hakken ze de knoop door. Sija krijgt de ruimte om weer te herstellen en krijgt daarna ontslag met een mooie transitievergoeding. De Kop zal haar ook helpen elders werk te vinden. Want ze is toch een echte professional, die het waard is om moeite voor te doen.

Lees meer over conflictcoaching:

https://www.merlijngroep.nl/conflictoplossingsmethode/conflictcoaching/