Das logies, toch?

Door Francine ten Hoedt-van Rintel

Een uitstapje naar de logische niveaus van Gregory Bateson en Robert Dilts. Deze grootheden van het Neurolinguïstisch Programmeren gingen er van uit dat mensen gedrag vertonen dat past in hun omgeving. Dat komt zowel door die omgeving als door hun zelf, door hun vermogens, overtuigingen en andere innerlijke factoren. Zo ontstond het model van de logische niveaus in verandering: omgeving, gedrag, vermogens, overtuigingen, identiteit en spiritualiteit.

Als je een situatie wilt veranderen, kun je kijken op welk niveau je veranderbehoefte ligt. Als je stoel niet lekker zit, kun je een andere stoel zoeken, zodat je wel lekker kunt zitten (omgeving). Het kan ook zijn dat je altijd zo hard neerploft op stoelen, dat een houten stoel splinters in je billen perst (gedrag). Dan kun je jezelf aanleren om voorzichtiger te gaan zitten. Tenminste, als je motoriek dat toelaat (vermogens). Want als je lijf stijf is of ergens wat mankementen vertoont, is het lastig om op een andere manier te gaan zitten.

Het kan ook zijn, dat je vindt dat je juist in deze situatie op een bepaalde manier moet gaan zitten. Bijvoorbeeld tijdens een sollicitatie zit je rechtop, met je handen in je schoot gevouwen. Of bij je oma mag je niet met je benen over de leuning van de stoel hangen. Dan zitten je overtuigingen je dwars om lekker te zitten.

Of je vindt dat het gewoon bij je hoort om altijd rechtop te zitten, met je schouders recht en je voeten recht onder je knieën. Dat hoort bij iemand die een gezonde lichaamshouding heeft, zoals jij. Je eet ook gezond en beweegt veel. (Dat is jouw identiteit).

Want mensen als Johan Cruyff inspireren je. Die zijn goed bezig met sport, de maatschappij en zichzelf. Je zou graag net zo als hij zijn. En dan ben je bezig op spiritueel niveau.

Je kunt je voorstellen dat als je je op spiritueel niveau aangetrokken voelt tot topsporters dat het niet erg helpt om een nieuwe stoel te kopen als je werkt bij een bureaucratische, statische organisatie.  Dan kun je beter een stoel in een andere organisatie zoeken.

Gregory Bateson geeft aan dat een logisch hoger niveau de informatie op de onderliggende niveaus organiseert. Dus als jouw informatie is dat topsporters gelukkig zijn door hun gezonde levensstijl, zal op ieder niveau daaronder de informatie aan dat gegeven getoetst worden.

Verandering op een laag logisch niveau (omgeving is het laagste niveau) kan wel verandering op een hoger logisch niveau te weeg brengen. Sla een paar spijkers met de scherpe kant naar boven in je stoelzitting en zeker weten dat je dan toch anders gaat zitten. Maar het hoeft niet altijd zo te zijn.

Verandering op een hoger logisch niveau brengt altijd verandering op een lager logisch niveau te weeg. Dus als je door alle schandalen over doping, ongewenste intimiteiten of ander wangedrag van topsporters ervan overtuigt raakt dat alle topsporters onwenselijk gedrag vertonen, dan zul je minder waarde gaan hechten aan de gezonde levensstijl van topsporters.

Dus aan jou de vraag: op welk niveau wil jij veranderen?

Lees meer over conflicten:

https://www.merlijngroep.nl/blog/conflicten-zijn-niet-juridisch/