Conflicten zijn niet juridisch

Door Dick Bonenkamp

Een grote rechtsbijstandsverzekeraar claimt in zijn televisiereclames de beste te zijn in het mensen helpen bij hun ‘juridische conflicten’. Als je daarover nadenkt is dat een gotspe en een blijk van niet begrijpen waarover het gaat. Conflicten zijn helemaal niet juridisch. Conflicten worden juridisch gemáákt door mensen die geleerd hebben om alle botsingen tussen menselijke belangen onder te brengen in het Grote Ruzieboek van de juristerij.
Dit denken wordt gevoed door de in Nederland heersende opvatting dat alle mensen – rijk en arm –  te allen tijde toegang moeten hebben tot juridische bijstand en ‘de rechter’.

Juridisch denken in praktijk

Als ervaringsdeskundige en daarin spijtoptant weet ik van zeer nabij hoe het juridische denken in de praktijk uitpakt. Juridische bijstand is er naar zijn aard op gericht om de werkelijkheid van een conflict zó te verdraaien dat de eigen cliënt er op zijn zonnigst uitziet (de bakker bakt brood en draagt bij aan de omzet) en de conflictpartner op zijn lelijkst. Dat proces begint al bij de allereerste brieven. ‘Tot mij wendde zich… ‘. Gevolgd door een hoop eenzijdig aangedragen redeneringen die de verhouding tussen de mensen meteen op scherp of nóg scherper zet.
Zelfs het eenvoudigste conflict wordt door de juridische benadering over en weer opgeblazen tot een ratjetoe van onduidelijkheden en geplaatst in een voor leken ontoegankelijke, parallelle, juridische wereld die cliënten niet en hun juridische hogepriesters wél begrijpen. En die ze daarom de macht geeft om over de hoofden van hun cliënten / slachtoffers procedures te voeren die niet worden begrepen, slecht worden gevoerd en bijna nooit iets daadwerkelijk oplossen[1].

Bijstand

Conflicten moeten juist níet vertaald worden in een juridisch brabbeltaaltje.

Alle mensen in een rechtstaat hebben het recht op een zodanige aanpak van hun problemen met een ander dat ze daardoor echt geholpen worden. En pas als het echt niet anders kan, als al het andere gefaald heeft, doorgestuurd worden naar advocaten en rechters en wat dies meer zij.
En een gids bij het vinden van een passende aanpak is een noodzaak. Gelukkig heeft minister Sander Dekker daar ook  ideeën over.
[1] Weliswaar zegt regel 5 van de Gedragsregels Advocatuur dat ‘de advocaat voor ogen dient te houden dat een regeling in der minne veelal de voorkeur verdient boven een proces’, maar de uitspraak van mijn oud-patroon en zeer gerespecteerd collega (‘een slechte schikking is altijd beter dan een gewonnen procedure’) ben ik na 1988 nooit meer tegengekomen. En er zijn bovendien op elke advocaat nog misschien wel 3 juristen / niet-advocaten werkzaam in het land, voor wie genoemde gedragsregel helemaal niet geldt.

Lees meer over conflicten:

https://www.merlijngroep.nl/blog/medezeggenschap-blog/oerconflict/